Zapytania poselskie stanowią jeden z podstawowych instrumentów kontroli parlamentarnej w Bundestagu oraz – w podobnym stopniu – w landtagach; umożliwiają posłom i frakcjom sprawowanie bieżącej kontroli nad działalnością rządu federalnego (lub landowego) oraz inicjowanie debat politycznych. Instrumenty te kształtują specyfikę kultury politycznej RFN, opartej na silnym komponencie kontroli parlamentarnej, przejrzystości działania władzy wykonawczej i rytualizacji dialogu między rządem a opozycją. Kleine Anfrage służy raczej punktowej krytyce i pozyskiwaniu informacji, Große Anfrage – inicjowaniu debat i kontroli strategicznej, zaś Fragestunde – bieżącej, dynamicznej konfrontacji politycznej.
Wszystkie te formy zapytań poselskich stanowią nieocenione źródło informacji dla analityków zajmujących się rozmaitymi aspektami polityki niemieckiej.
Kleine Anfrage (mała interpelacja)
Składana zwykle przez klub parlamentarny lub co najmniej pięciu posłów. Ma formę pisemną i dotyczy konkretnej kwestii. Rząd (a w praktyce poszczególne ministerstwa) odpowiada pisemnie w określonym terminie – zazwyczaj 14 dni. Kleine Anfrage jest na ogół stosowana w celu szybkiego uzyskania informacji i zwrócenia uwagi mediów na określony problem. Najczęściej korzysta z niej ugrupowanie AfD – w 20. kadencji Bundestagu zadało ponad 2 tys. takich pytań. W pierwszej kadencji (1949–1953) złożono ich łącznie 355, w dziesiątej (1983–1987) już 959, a w ostatniej (2021–2025) aż 4569, ustanawiając historyczny rekord.
W 2009 r. Federalny Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął sprawę odmowy odpowiedzi na Kleine Anfrage przez rząd, który powoływał się na zbyt duży nakład pracy (a także ogólnikowość pytań). Trybunał orzekł, że obowiązek udzielania odpowiedzi należy rozumieć szeroko, a ograniczenia są dopuszczalne jedynie w wyjątkowych sytuacjach (np. gdy w grę wchodzą tajemnice bezpieczeństwa państwa). To orzeczenie wzmocniło wagę Kleine Anfrage jako skutecznego instrumentu kontroli.
Große Anfrage (duża interpelacja)
Składana przez całą frakcję lub co najmniej 5% członków Bundestagu. Ma szerszy zakres niż Kleine Anfrage, dotyczy bowiem zagadnień ogólnych lub polityki władz w danym obszarze. Wymaga obszernej, pisemnej odpowiedzi rządu, która następnie staje się przedmiotem debaty plenarnej w Bundestagu, co czyni z Große Anfrage instrument o wyraźnym znaczeniu politycznym i publicznym.
Fragestunde (godzina pytań)
Regularna forma bezpośredniej kontroli rządu przez posłów, którzy zgłaszają wcześniej pytania, a ministrowie na sali plenarnej odpowiadają na nie ustnie. Istnieje możliwość zadawania pytań dodatkowych (Zusatzfragen), co pozwala na bieżącą, dynamiczną wymianę argumentów i czyni Fragestunde jednym z żywszych momentów debaty parlamentarnej.
Ograniczenia proceduralne: każdy poseł może złożyć maksymalnie dwa pytania główne na jedną Fragestunde; czas na pytanie: do dwóch minut; czas na odpowiedź rządu: do dwóch minut. Można zadać dodatkowe pytania (Zusatzfragen): zazwyczaj jedno na posła, również krótkie. Całkowity czas trwania Fragestunde: maksymalnie 180 minut na jedno posiedzenie.
Ta forma umożliwia bezpośrednią konfrontację opozycji z rządem i sprzyja medialnej widoczności kontroli parlamentarnej. (AK)