Walka z antysemityzmem po 1945 r. stała się jednym z fundamentów tożsamości Republiki Federalnej Niemiec. Od nawiązania stosunków dyplomatycznych z Izraelem w 1965 r. po symboliczne wystąpienie kanclerz Angeli Merkel w 2008 r. w Knesecie, Niemcy konsekwentnie podkreślają „historyczną odpowiedzialność za bezpieczeństwo Izraela”. W RFN żyje obecnie ok. 250 tys. Żydów, z czego 100 tys. należy do 108 gmin żydowskich zrzeszonych w Centralnej Radzie Żydów. Największe społeczności funkcjonują w Berlinie, Monachium i Düsseldorfie. Obecny kształt życia żydowskiego w Niemczech to w dużej mierze efekt imigracji z byłego ZSRR – od 1990 r. przyjechało ponad 230 tys. osób, które przyczyniły się do odrodzenia gmin, budowy nowych synagog i instytucji kulturalnych. Państwo niemieckie wspiera te struktury finansowo – Centralna Rada Żydów otrzymuje coroczną dotację w wysokości ok. 22 mln euro (2025 r.), a policja zapewnia ochronę wielu obiektom żydowskim.
Źródło: Anzahl der polizeilich erfassten antisemitischen Straftaten und Gewalttaten in Deutschland von 2001 bis 2024, Statista, 2024.
Mimo tych wysiłków liczba ataków antysemickich rośnie – od lat utrzymuje się trend wzrostowy, nasilający się w momentach intensyfikacji konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Agresja przeniosła się także do szkół i internetu. Nauczyciele skarżą się na brak narzędzi reagowania, zwłaszcza wobec uczniów o pochodzeniu migracyjnym. Z badań wynika, że 40% młodych Niemców niewiele wie o Holokauście lub w ogóle o nim nie słyszało (zob. Odcienie niemieckiego antysemityzmu). Wśród uczniów maleje wiedza o historii nazizmu, a tylko 24% młodych uznaje okres narodowego socjalizmu za szczególnie ważny w dziejach kraju (badanie MEMO-Jugendstudie, 2023). Dlatego w niemieckiej debacie coraz częściej powraca postulat wzmocnienia roli edukacji historycznej i zmiany narracji o Żydach mieszkających w Niemczech po 1945 r. – na taką, która przedstawiałaby również różnorodność współczesnego Izraela oraz przejawy życia żydowskiego w RFN (zob. Ochrona życia żydowskiego. Niemiecka strategia walki z antysemityzmem). (KF)