Spotkania ekspertów w formacie Think Tank Forum zostały zainicjowane podczas polskiej prezydencji w procesie berlińskim. Ta platforma współpracy z jednej strony stanowi ważne merytoryczne wsparcie dla Polski jako gospodarza Szczytu Bałkanów Zachodnich, z drugiej zaś wspiera współdziałanie organizacji eksperckich i pozarządowych z państw UE i Bałkanów Zachodnich. Środowiska eksperckie pełnią istotną rolę w procesie berlińskim – monitorują realizację zobowiązań państw bałkańskich, przygotowują analizy i rekomendacje przed spotkaniami na szczeblu politycznym. Pogłębianie współpracy środowiska eksperckiego służy wypracowywaniu wspólnych propozycji rozwiązań istotnych problemów regionu. Włączanie ekspertów z państw Bałkanów Zachodnich w sieci ośrodków badawczych z UE służy też wzajemnemu zwiększaniu kompetencji, umożliwia wymianę doświadczeń i informacji.
Istotnym celem spotkań w ramach Think Tank Forum jest omówienie osiągnieć i wyzwań związanych z polityką rozszerzenia UE i rozwijaniem procesu berlińskiego, które stoją przed nową Komisją Europejską.
Pierwsza konferencja ekspercka w ramach Think Tank Forum odbyło się w dniach 13–14 maja w Skopje. Konferencja Wzmocnienie integracji europejskiej Bałkanów Zachodnich – lekcje z przeszłości, przygotowania na przyszłość została zorganizowana przez Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW) i Instytutem na Rzecz Demokracji Societas Civilis – Skopje (IDSCS) we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP. Podczas sesji plenarnych skupiono się na doświadczeniach integracyjnych państw Europy Środkowej, wewnętrznych wyzwaniach UE i przyszłości polityki rozszerzenia. W serii debat w formule okrągłego stołu omówiono m.in. kwestie związane z bezpieczeństwem i budową demokratycznych instytucji w regionie odpornych na wpływy państw trzecich oraz rozwiązywanie sporów dwustronnych.
Więcej informacji: Think Tank Forum: Reinforcing the European integration of the Western Balkans – learning from the past, preparing for the future
Druga edycja Think Tank Forum, która odbyła się 3 lipca w Poznaniu, poświęcona była ewaluacji dotychczasowych osiągnięć w ramach procesu berlińskiego w aspekcie społeczno-gospodarczym i dyskusji nad rekomendacjami, które mają zwiększyć efektywność polityki rozszerzenia i instrumentów procesu berlińskiego. Tematem przewodnim pierwszego panelu była współpraca regionalna w zakresie integracji gospodarek państw bałkańskich w aspekcie infrastrukturalnym i pogłębiania współpracy handlowej. Druga sesja była poświęcona kwestiom społeczno-gospodarczym oraz głównym wyzwaniom hamującym rozwój regionu takim jak na przykład problemy z funkcjonowaniem rządów prawa. Sesja trzecia dotyczyła szerszej refleksji ekspertów bałkańskich nad efektywnością obecnej polityki UE wobec regionu i inicjatyw podejmowanych w ramach procesu berlińskiego. Przedstawione zostały propozycje, które uczynią działania UE na Bałkanach bardziej efektywnymi, przyśpieszą proces transformacji społeczno-gospodarczej oraz integracji regionu z UE. Rekomendacje będące wynikiem cyklu debat zostały przedstawione podczas spotkań ministerialnych, towarzyszących Szczytowi Bałkanów Zachodnich w Poznaniu.
Projekt Forum Think Tanków, jako polski wkład w proces berliński, jest realizowany we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych.
Więcej informacji: Relacja z Forum Think Tanków w ramach szczytu Bałkanów Zachodnich w Poznaniu
Ośrodek Studiów Wschodnich we współpracy z MSZ zorganizował 5 października w Poznaniu seminarium Western Balkans and the Berlin Process – Way forward. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele instytucji badawczych i think tanków z Bułgarii, Macedonii Północnej i eksperci z innych państw Bałkanów Zachodnich. Seminarium poświęcone było roli środowiska eksperckiego w przygotowaniu kolejnego przewodnictwa w procesie berlińskim, które przejmą od Polski wspólnie Bułgaria i Macedonia Północna.
Więcej informacji: Relacja z seminarium Western Balkans and the Berlin Process – Way forward w Poznaniu
Ośrodek Studiów Wschodnich wraz ze skopijskim ośrodkiem IDSCS zorganizował 6 grudnia w Skopje konferencję zatytułowaną Doświadczenia z Poznania: przed wspólną prezydencją Macedonii Północnej i Bułgarii w procesie berlińskim w 2020 r. Spotkanie otworzyli wiceministrowie spraw zagranicznych Polski i Macedonii Północnej – Szymon Szynkowski vel Sęk i Andrej Żernowski. Polski dorobek na rzecz zaangażowania think tanków i społeczeństwa obywatelskiego w procesie berlińskim przedstawiła Marta Szpala z OSW.
Więcej informacji w relacji na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Działania towarzyszące:
Tematyka współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej i Bałkanów Zachodnich w kontekście procesu berlińskiego i przygotowań do szczytu w Poznaniu była jednym z tematów dorocznej konferencji konsorcjum Think Visegrad, która odbyła się w Bratysławie w dniach 27-28 maja. W spotkaniu zorganizowanym przez Słowackie Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej (SFPA) uczestniczyli przedstawiciele think tanków z państw Grupy Wyszehradzkiej i państw bałkańskich. Wnioski z obrad zostały przekazane uczestnikom równolegle odbywającego się w Bratysławie spotkania ministrów spraw zagranicznych państw V4 i Bałkanów Zachodnich, pod auspicjami słowackiego przewodnictwa w V4.
Więcej informacji: Think Visegrad mid-term conference 2019
W dniach 4–6 czerwca w Rzeszowie odbyło się Forum Miast i Regionów, zorganizowane przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. W Forum brali w nim udział przedstawiciele rządów państw uczestniczących w procesie berlińskim, Komisji Europejskiej, Komitetu Regionów i Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a także samorządowcy z Polski i z państw bałkańskich. Uroczystą sesję otwierającą Forum moderowała Marta Szpala z Zespołu Środkowoeuropejskiego OSW, która koordynuje działania OSW dotyczące procesu berlińskiego. W sesji eksperckiej poświęconej programowaniu europejskiej współpracy terytorialnej wziął udział wicedyrektor OSW Mateusz Gniazdowski.
Forum Miast i Regionów to polska inicjatywa w procesie berlińskim, która ma na celu wsparcie państw Bałkanów Zachodnich na drodze do UE przez pogłębianie współpracy regionalnej i transgranicznej oraz przekazywanie doświadczeń dotyczących wykorzystywania środków unijnych.
Więcej informacji: Forum Miast i Regionów
Zobacz także:
Marta Szpala: Proces Berliński a polityka UE wobec Bałkanów Zachodnich
Jakub Jakóbowski: Globalne Południe w Europie Środkowej
Mateusz Gniazdowski: Participating in the Berlin Process as a Visegrad Country.
Współpraca OSW-RUSI: polsko-brytyjskie seminaria w Londynie
Wizyta studyjna czarnogórskiej policji granicznej: zarządzanie nielegalną migracją
Wizyta studyjna urzędników z Serbii: doświadczenia współpracy transgranicznej
Wizyta studyjna oficerów albańskiej policji granicznej: zarządzanie nieregularną migracją