Czarny dzień rosyjskiego lotnictwa wojskowego. 446. dzień wojny

20 maja Jewgienij Prigożyn ogłosił zajęcie całego Bachmutu przez Grupę Wagnera i zapowiedział, że do 25 maja jego najemnicy przekażą pozycje oddziałom rosyjskiej armii regularnej. Informację tę potwierdził rosyjski resort obrony. 21 maja Kreml przekazał, że Putin złożył gratulacje oddziałom szturmowym Grupy Wagnera i wszystkim żołnierzom jednostek Sił Zbrojnych FR, którzy udzielili im niezbędnego wsparcia w zajęciu miasta.

Strona ukraińska neguje doniesienia o całkowitej utracie Bachmutu, twierdząc, że obrońcy wciąż utrzymują się na zachodnich obrzeżach. Głównym ogniskiem walk pozostają okolice miasta – zwłaszcza w pasie pomiędzy jego południowo-zachodnimi krańcami a kanałem Doniec–Donbas. Według części źródeł obrońcy (3. i 5. brygady szturmowe) opanowali już linię wzgórz przylegających do Kliszczijiwki, osiągając tym samym dogodną pozycję wyjściową do dalszego natarcia w kierunku wschodnim bądź południowym. Zgodnie z informacjami ukraińskiego Sztabu Generalnego siły rosyjskie miały po raz kolejny podjąć nieudaną próbę ataku po zachodniej stronie kanału w rejonie Biłej Hory. W Awdijiwce, Marjince i innych miejscowościach Donbasu toczą się walki na niewielką skalę.

Ukraińskie Dowództwo Sił Powietrznych (DSP) przekazało, że w nocy z 19 na 20 maja Rosjanie zaatakowali Kijów i obwód kijowski za pomocą 18 dronów Shahed-136/131, niemniej wszystkie one zostały zestrzelone. Dwa drony tego typu miała także strącić obrona przeciwlotnicza na wschodzie kraju. W nocy z 21 na 22 maja celem dużego ataku stały się obiekty wojskowe i infrastruktura krytyczna w Dnieprze. Według DSP Rosjanie użyli 16 rakiet różnych typów (cztery pociski manewrujące typu Ch-101/Ch-555, pięć pocisków manewrujących typu Ch-22, dwa pociski balistyczne Iskander-M; ponadto pięć rakiet wystrzelono z systemów S-300) oraz 20 dronów Shahed-136/131. Obrona przeciwlotnicza miała zestrzelić wszystkie drony oraz pociski Ch-101/Ch-555. Reszta trafiła w cele, przy czym skala strat po stronie ukraińskiej pozostaje nieznana. Rosjanie użyli również rakiet S-300 do ataków na Łyman, Słowiańsk i Konstantynówkę.

W dniach 19–21 maja za pomocą rakiet Storm Shadow Ukraińcy zaatakowali lotniska i inne obiekty wojskowe w Mariupolu i Berdiańsku. Wiarygodnych informacji o rosyjskich stratach brak. Strona ukraińska zgłosiła także zestrzelenie nad Morzem Czarnym samolotu wielozadaniowego Su-35.

Od 19 do 21 maja odbywał się szczyt państw G7 w Hiroszimie, w którym udział wziął prezydent Wołodymyr Zełenski. Przeprowadził on szereg bilateralnych spotkań z przywódcami. Głównym tematem było wsparcie dla walczącego kraju (m.in. Japonia ogłosiła, że dostarczy Kijowowi ok. 100 pojazdów należących do Japońskich Sił Samoobrony oraz 30 tys. racji żywnościowych).

19 maja prezydent Joe Biden wyraził poparcie dla dostaw zachodnich samolotów wielozadaniowych czwartej generacji, takich jak F-16, dla Ukrainy. Jeszcze tego samego dnia Dania zadeklarowała dołączenie do koalicji Wielkiej Brytanii, Holandii i Belgii. Kraje te wyraziły gotowość szkolenia ukraińskich pilotów na myśliwcach F-16. Kursy mają się rozpocząć na początku lata. Kwestią nierozstrzygniętą pozostaje, jakie państwa dostarczą myśliwce oraz ile ich będzie. W ukraińskiej przestrzeni medialnej mówi się o ok. 45 maszynach, które mógłby otrzymać Kijów, jednak liczba ta nie została dotąd oficjalnie potwierdzona.

21 maja USA ogłosiły 38. pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 375 mln dolarów. Administracja Bidena zadeklarowała przekazanie dodatkowej amunicji do wyrzutni HIMARS, artyleryjskiej 105 mm i 155 mm, przeciwpancernych pocisków kierowanych TOW oraz Javelin, granatników AT-4, kierowanych laserowo rakiet, kolejnych materiałów wybuchowych oraz opancerzonych pojazdów mostowych, medycznych transporterów opancerzonych, dodatkowych pojazdów logistycznych wraz z wyposażeniem, termowizji i bliżej niesprecyzowanych części zamiennych.

22 maja Sztab Generalny Ukrainy wskazał, że przeciwnik skrócił szkolenia zwerbowanych więźniów do 10 dni. Ma to dowodzić wysokich strat, jakie poniosły siły rosyjskie. Wcześniej informowano, że w obozie wojskowym w obwodzie ługańskim przebywa ok. 1000 ludzi przewiezionych z zakładów karnych, a ich przysposobienie miało trwać cztery tygodnie.

Komentarz

• 13 maja stał się czarnym dniem rosyjskiego lotnictwa wojskowego. Strącono relatywnie nowoczesne samoloty Su-34 i Su-35, których w momencie wybuchu wojny agresor miał niewiele ponad 200 sztuk i jak dotąd oszczędnie wykorzystywał je na froncie. Za najbardziej prawdopodobne przyczyny zestrzelenia samolotów i śmigłowców uznaje się rosyjski friendly fire lub aktywność ukraińskich zestawów rakietowych dalekiego zasięgu, które musiałyby działać w bezpośrednim sąsiedztwie granicy. Niezależnie od tego, z której strony zostały wystrzelone pociski rakietowe, strata czterech maszyn we własnej przestrzeni powietrznej to kompromitacja rosyjskiego lotnictwa wojskowego. Dodatkowo niecały miesiąc temu doszło do innego incydentu – samoloty agresora zrzuciły bombę (lub – w innej wersji – wystrzeliły pocisk rakietowy) na Biełgorod. Wszystko to mocno uderza w morale armii najeźdźczej i stawia pod znakiem zapytania sprawność lotnictwa wojskowego, które od początku wojny ani razu nie potrafiło znacząco wpłynąć na przebieg działań na froncie.
• Użycie przez stronę ukraińską rakiet Storm Shadow do zaatakowania celów w Ługańsku należy traktować jako element przygotowań do zasadniczej fazy kontrofensywy. Z jednej strony ataki rakietowe na cele wojskowe położone w „stolicy” jednej z dwóch nieuznawanych republik mają charakter symboliczny, ponieważ Ługańsk – w przeciwieństwie do Doniecka – znajdował się dotąd poza zasięgiem ukraińskiej artylerii i systemów rakietowych. Z drugiej – ostrzały te wymuszą na stronie rosyjskiej rozproszenie oraz wycofanie węzłów logistycznych, co niewątpliwie obniży efektywność zaopatrzenia frontu.
• Kwota nowego niemieckiego pakietu wsparcia dla Ukrainy jest zaskakująco wysoka – stanowi równowartość całej dotychczasowej pomocy militarnej, którą Berlin od lutego 2022 r. szacuje na 2,7 mld euro. Jednocześnie zaznaczono, że pakiet w całości będzie pochodził z zapasów przemysłowych lub bieżącej produkcji. Oznacza to, że dostawy będą realizowane w perspektywie kilku–kilkunastu miesięcy, ponieważ część uzbrojenia musi dopiero powstać (ponadto RFN wciąż nie dostarczyła znacznej części uzbrojenia zadeklarowanego w ubiegłym roku, którego wartość jest włączana we wspomnianą sumę 2,7 mld euro dotychczasowej pomocy).
• Z treści brytyjskiego komunikatu można wywnioskować, że szkolenie ukraińskich pilotów jest na wczesnym etapie i dotyczy osób, które nie mają doświadczenia w pilotażu. Zapowiedź rozpoczęcia fazy lotnej kursu podstawowego latem br. oznacza też, że jego część teoretyczna już trwa. Zgodnie z przyjętym w NATO programem szkolenia pilotów pierwsi Ukraińcy uczeni od podstaw w Wielkiej Brytanii powinni ukończyć kurs nie wcześniej niż na przełomie 2025 i 2026 r. Prawie całe deklarowane przez Niemcy i Wielką Brytanię dostawy i wsparcie zostaną zrealizowane w dłuższej perspektywie czasowej, a więc po zapowiadanym na okres wiosenno-letni kontrnatarciu. Tym samym nie należy traktować ogłoszonego wsparcia jako natychmiast poprawiającego sytuację Kijowa, lecz jako przygotowanie do odtwarzania strat poniesionych w wyniku planowanych działań ofensywnych.