W służbie przyszłości

W służbie przyszłości. Polityka historyczna zjednoczonych Niemiec to zbiór autorskich tekstów, w których eksperci wnikliwie przyglądają się wybranym aspektom niemieckiej polityki historycznej. Choć państwo to wciąż nie rozliczyło się w pełni ze swoją przeszłością, to stanowi modelowy przykład, jak dzięki ogromnemu wysiłkowi, dziesięcioleciom pracy oraz znacznym zasobom finansowym i instytucjonalnym można zbudować zarówno zbiorową pamięć o sobie na arenie międzynarodowej, jak i nową tożsamość narodową.

Autorzy – analitycy Ośrodka Studiów Wschodnich oraz specjaliści z innych instytucji – przedstawiają różnorodnych aktorów i ich działania na polu polityki historycznej. Przede wszystkim ukazują, jak państwo niemieckie – jej najsilniejszy i najbardziej scentralizowany podmiot – potrafi sterować pamięcią, decydując, co zostaje zapamiętane, a co nie. Pomnik, muzeum, odbudowany kościół, podręcznik, kampania edukacyjna czy instytucja kultury stają się tego częścią – narzędziem kształtowania przyszłości.

To lektura dla tych, którzy chcą zrozumieć, że polityka pamięci nie jest abstrakcją ani jedynie akademicką analizą, ale realnym procesem, w którym decyzje podejmowane dziś kształtują nasze jutro. Wnikliwa i miejmy nadzieję inspirująca – od pierwszej do ostatniej strony zmusza do refleksji i stawia pytanie: jak my, w Polsce, chcemy prowadzić własną politykę historyczną?


Spis treści

Wstęp
(Anna Kwiatkowska)

Kto opowiada historię, ten ma przyszłość. Sukces niemieckiej polityki historycznej i polski grzech zaniechania
(Anna Kwiatkowska)

Helmut Kohl i zmiana paradygmatu niemieckiej polityki historycznej. Kontekst stosunków polsko-niemieckich i zjednoczenia Niemiec
(Marek Cichocki)

Pożoga nad Niemcami. Ewolucja pamięci zbiorowej o własnych ofiarach i polityki historycznej na przykładzie alianckich nalotów na III Rzeszę
(Wojciech Pięciak)

Przezwyciężyć traumę, odzyskać tożsamość. Odbudowa zabytków w Niemczech
(Wojciech Konończuk)

Muzea historyczne. Kluczowe instytucje w niemieckiej polityce pamięci
(Robert Kostro)

Porażka „pojednania na wyłączność” – Muzeum Berlin-Karlshorst
(Ryszarda Formuszewicz)

Niemiecki dom. Kontrowersje wokół upamiętnienia polskich ofiar II wojny światowej
(Kamil Frymark, Anna Kwiatkowska)

Historyczne mapy Niemców. O niemieckim spojrzeniu na historię XX wieku i Polskę
(Mateusz Fałkowski, Hanna Radziejowska)

Lekcje pamięci. Obraz Polski, Francji i Izraela w niemieckich podręcznikach do historii
(Kamil Frymark)